Trong chứng khoán có 2 khái niệm được phân chia rất là rõ ràng: chơi chứng khoán & đầu tư chứng khoán.
Đa phần nhà đầu tư trên thị trường hiện nay là chơi chứng khoán, đi đâu cũng nghe nói là đang chơi chứng khoán, người nào không tham gia thì nói là không biết chơi chứng khoán. Còn đầu tư chứng khoán thì ít nghe hơn, lâu lâu mới thấy có người nói là đang đầu tư chứng khoán. Vậy chơi chứng khoán là gì? Đầu tư chứng khoán là gì?
Chơi chứng khoán thường dùng khi mua bán ngắn hạn, mua nhanh – bán nhanh. Ngắn hạn được hiểu là 1 năm đổ lại, nhưng đa phần ít nhà đầu tư nắm giữ được 1 năm, thường thì sẽ ngắn hơn: vài tháng, vài tuần, thậm chí vài ngày. Chơi chứng khoán đồng nghĩa với việc đầu cơ, mua rồi chờ tăng giá sẽ bán, nhà đầu tư không đồng hành cùng doanh nghiệp, không quan tâm tới việc tìm hiểu về doanh nghiệp, nói chung là không hiểu doanh nghiệp, mà chỉ quan tâm đến giá lên hay xuống.
Còn đầu tư chứng khoán thì ngược lại, nhà đầu tư sẽ nghiên cứu và tìm hiểu doanh nghiệp rất kỹ, chỉ khi nào thật sự hiểu doanh nghiệp thì mới quyết định đầu tư. Khi đầu tư thường sẽ nắm giữ cổ phiếu lâu dài, đồng hành cùng doanh nghiệp, hưởng lợi từ sự phát triển của doanh nghiệp.
Nhà đầu tư cần xác định ngay từ đầu: Mình sẽ theo trường phái chơi hay đầu tư?
Nếu xác định chơi, thì có nghĩa là ngắn hạn, giống như chơi bài, chơi đá gà… Thời gian mỗi cuộc hơi thường chóng vánh, vào nhanh – ra nhanh. Người chơi thường đoán giá cổ phiếu sẽ tăng hay giảm để đưa ra quyết định mua bán, nếu dự đoán giá tăng thì sẽ mua vào, nếu dự đoán giá giảm thì sẽ bán đi. Chơi chứng khoán thường không bền, theo thống kê thì sau khoảng 5 năm có đến 95% người rời bỏ cuộc chơi vì thua lỗ, sau 15 năm thì có 99% thua lỗ.
Còn nếu xác định đầu tư thì sẽ tham gia dài hạn, sẽ dành nhiều thời gian để nghiên cứu, đánh giá cổ phiếu thật cẩn thận trước khi mua, một khi đã mua là xác định nắm dài hạn. Nhà đầu tư thường chọn những cổ phiếu bền vững, làm ăn hiệu quả, tăng trưởng theo thời gian, từ đó mang lại dòng tiền bền vững cho cổ đông. Tuy nhiên, phương pháp đầu tư dài hạn này cần rất nhiều thời gian, có thể là 5 năm, 10 năm và lâu hơn nữa, thời gian càng lâu thì lợi nhuận càng lớn.
Thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay có đến trên 95% người chơi chứng khoán, còn số người đầu tư chưa đến 5%. Nguyên nhân là đa phần mọi người muốn thắng nhanh (và thua cũng nhanh), rất ít người kiên nhẫn, kiên trì để đi theo trường phái đầu tư.